درمان اسپینا بیفیدا (مهره شکاف دار)،ناهنجاری مادرزادی ستون فقرات

بیماری مهره شکاف دار یا همان اسپینا بیفیدا یک نوع ناهنجاری مادرزادی است. اسپینا بیفیدا نام های دیگری هم مانند بیرون زدگی نخاع و کمر باز دارد. این بیماری یک ضایعه است که در لوله عصبی قرار دارد و نمی گذارد ستون مهره ها بسته شود. یکی از بیشترین جایی که در آن قرار می گیرد، مناطق کمری و سینه ای تحتانی است.

در اولین روز هایی که جنین تشکیل می شود بافتی به شکل یک نوار پهن وجود دارد. در روزی که جنین ۲۸ روز است دو لبه آن در طول به هم آمده اند و یک لوله را می سازند که اسم آن لوله عصبی است. ستون مهره و نخاع و مغز از این لوله ساخته می شوند. در برخی از جنین ها این لوله به طور کامل ساخته نمی شود و به همین دلیل پس از رشد جنین و متولد شدن، در بعضی از مهره ها که اغلب مهره های پایینی کمر هستند طبقه استخوانی پشت بازمانده می باشد.

راه های تشخیص این بیماری

برای اینکه اسپینا بیفیدا را تشخیص داد آزمایش هایی وجود دارد، که اگر میزان آن ها زیاد باشد می تواند نشانه ای از این بیماری باشد

١- روش سونوگرافی جنین: برای تشخیص مهره شکاف دار می توان از سونوگرافی استفاده کرد.

٢- روش ام آر ای جنین: برای تشخیص مهره شکاف دار از روش ام آر آی استفاده می شود.

٣- روش آمینو سنتز:بهترین دکتر برا درمان قوز کمر در تهران  با یک سوزن یک نمونه از مایع درون کیسه آمنیوتیک که در اطراف نوزاد قرار دارد را بر می دارد. تحلیل و تجزیه قادر است سطح  AFP که در مایع آمنیوتیک موجود است را نشان می دهد.

۴- روش آلفا فیتو پروتئین: اگر در هفته های ۱۸ یا ۱۶ بارداری ماده ای به نام آلفا فیتو پروتئین که در خون مادر است، اندازه گیری شود. قادر است به تشخیص دادن این بیماری کمک کند.

انواع مهره شکاف دار

این بیماری انواع مختلفی دارد که از خفیف تا شدید شروع می شود. از انواع این بیماری می توان به موارد زیر اشاره نمود:

١- مهره شکاف دار مخفی: این حالت خیلی خفیف است و تنها تغییراتی که گفته شد در مهره مشاهده می شود و با این حال نخاع سالم می باشد. بچه هایی که به این نوع مهره شکاف دار مبتلا هستند، مشکلی ندارند. و دیده شده است برخی از آن ها تا آخر عمر متوجه این بیماری نمی شوند.

١- میلومننگوسل: این حالت خیلی شدید می باشد. مهره از پشت باز است و مننژ و هم خود نخاع از این شکاف بیرون می زنند. در حالت میلومننگوسل، بچه در اندام های خود به انواعی از اختلال حس و فلجی دچار می شود. هر چقدر محل بیماری در ستون مهره بالا تر باشد علائم فلجی و عصبی بسیار شدید تر است.

٢- مننگوسل: در مننگوسل، مهره از پشت باز است و مننژ از این شکاف بیرون می زند.

درمان این بیماری چگونه است؟

درمان اسپینا بیفیدا بسته به شدت بیماری می باشد. معمولا اسپینا بیفیدا اکولتا احتیاجی به درمان ندارد، ولی انواع دیگر این ناهنجاری ها به درمان احتیاج دارند.

درمان  اسپینا بیفیدا  با جراحی کردن قبل از تولد کودک

جراحی کردن قبل از زایمان برای درمان اين ناهنجاری، پیش از اینکه بارداری به ۲۶ هفته برسد انجام می شود. در جراحی قبل از تولد، ابتدا رحم مادر از طریق جراحی باز می شود و طناب نخاع کودک ترمیم خواهد شد. بر طبق تحقیقات، اگر این جراحی نوزادان مبتلا به نقص مادری انجام شود احتمال اینکه به عصا و سایر تجهیزات مخصوص راه رفتن نیاز پیدا کنند بسیار کمتر می شود. همچنین این جراحی جنین، امکان دارد خطر هیدروسفالی را کم کند. شما باید از بهترین متخصص ستون فقرات در تهران این سوال را بپرسید که آیا این روش برای شما مناسب است؟

همچنین درباره خطرات زایمان زودرس و بقیه عوارض و نیز خوبی های احتمالی آن برای مادر و فرزند مشاور کنید. محاسبه کامل در رابطه با اینکه جراحی جنین امکان پذیر هست یا خیر خیلی اهمیت دارد. می‌بایست این جراحی تخصصی، در مراکز مراقبت های پزشکی و توسط کارشناسان جراحی جنین با تجربه که از تیم چند نفره متشکل شده اند و نیز دارای مراقبت های لازم و ویژه از نوزادان هستند انجام شود. اغلب این تیم دارای جراحان مغز و اعصاب اطفال، متخصص اطفال، متخصص قلب جنین، جراحان جنین و متخصص مادر و جنین می باشند. کودکانی که دارای میلومننگوسل هستند تمامیل بیشتری دارند که از رحم مادر خود با پا و یا باسن به دنیا بیایند. در صورتی که کودک در این موقعیت باشد امن ترین روش به دنیا آوردن کودک، زایمان سزارین است.

 درمان  اسپینا بیفیدا  با جراحی کردن بعد از تولد کودک

در جراحی مننگوسل، مننژ ها در جای خود قرار می گیرند و همچنین فضای باز بین مهره ها بسته می شود. به دلیل اینکه ستون فقرات کودکانی که دارای مننگوسل هستند به صور طبیعی تشکل می شود، معمولا این غشاء ها از طریق جراحی و با حداقل آسیب به مسیر اعصاب خارج می شود.

در خیلی از موارد میلومننگوسل به جراحی احتیاج دارد. در صورتی که جراحی زود هنگام انجام شود خطر عفونت مرتبط با اعصاب باز کمتر می شود و همچنین به محافظت کردن از طناب نخاعی در برابر آسیب های بیشتر کمک می کند. جراح، ستون فقرات و مغز و اعصاب  را ترمیم می‌ کند و بافت های بدن نوزاد را به خوبی بررسی می کند و با عضلات و پوست آن را می پوشاند. در برخی از مواقع پیش آمده است که، در طول عمل برای کنترل هیدروسفالی در مغز کودک، یک شانت را در ستون فقرات نوزاد می گذارند.

پیشگیری از اسپینا بیفیدا

برای اینکه از بروز مهره شکاف دار در جنین جلوگیری کنید، مصرف اسید فولیک در هفته های اول بارداری خیلی مهم می باشد. پزشکان توصیه کردند که زنان در سن بارداری می بایست ۴۰۰ میکروگرم اسید فولیک را روزانه مصرف کنند.