دیسک

هسته دیسک

پالپوزوس ساختاری ژل مانند که در مرکز دیسک بین مهره ای قرار دارد و بخش عمده ای از قدرت و انعطاف ستون فقرات را تشکیل می دهد. هسته از 66 تا 86 درصد آب و بقیه آن عمدتاً از کلاژن نوع II و پروتئوگلیکان ها تشکیل شده است. این ساختار همچنین حاوی تراکم کمی از سلول است. این سلول ها محصولات ماتریکس خارج سلولی را تولید می کنند و یکپارچگی هسته را حفظ می کنند.

محیط دیسک 

آنولوس فیبروزوس متشکل از لایه های متحدالمرکز الیاف کلاژن است. جهت الیاف هر لایه از تیغه ها متناوب است و بنابراین مقاومت موثر حرکات چند جهته را امکان پذیر می کند. آنولوس فیبروزوس شامل یک بخش داخلی و یک بخش بیرونی است. بخش بیرونی عمدتاً حاوی کلاژن نوع I است، در حالی که بخش داخلی عمدتاً دارای کلاژن نوع II است.

صفحه انتهایی مهره ای

یک صفحه انتهایی غضروفی بالا و پایین (هر کدام حدود 0. 6 تا 1 میلی متر ضخامت دارند) رویه های فوقانی و تحتانی دیسک را می پوشانند. صفحه انتهایی اجازه انتشار را می دهد و منبع اصلی تغذیه آن را فراهم می کند.

عصب دهی

چند میلی متر بیرونی آنولوس فیبروزوس عصب دهی می شود. با افزایش سن و شرایط التهاب، رشد عصب و رشد بافت گرانوله تحریک می شود. علاوه بر این، بافت گرانول سیتوکین های التهابی ترشح می کند که حساسیت به احساس درد را بیشتر می کند.

تامین عروق و تغذیه

دیسک تا حد زیادی بدون عروق است. لایه های حلقوی خارجی توسط شاخه های کوچک از شریان های تامین می شوند. گلوکز، اکسیژن و سایر مواد مغذی از طریق انتشار به مناطق بدون عروق می رسند. همین فرآیند باعث حذف متابولیک های زائد می شود.

عملکرد دیسک

• محدودیت حرکت مفصل
• کمک به ثبات
• مقاومت در برابر بار محوری، چرخشی و خم شونده.
• حفظ ساختمان و حالت ستون فقرات
•  بالشتکی برای مهره ها که استرس ناشی از ضربه را کاهش می دهد.
•  ضربه گیر برای ستون فقرات
• آنها به محافظت از اعصاب که در ستون فقرات و بین مهره ها قرار دارند کمک می کنند.

بیومکانیک دیسک

ارتجاع پذیری

خاصیت ارتجاعی بستگی به کافی بودن مقدار آب موجود در هسته پالپوزوس و سالم بودن حلقه محیطی و بیرونی آن دارد. فشارهای وارده به هسته به بخش محیطی آنولوس فیبروزوس بین مهره‌ای انتقال می‌یابد.

تحمل وزن

دیسک تحت بارهای مختلفی از جمله تنش های فشاری، کششی و چرخشی قرار می گیرد. در طول بارگذاری فشاری، فشار هیدرواستاتیکی در هسته ایجاد می‌شود که در نتیجه نیروها را به سمت صفحات انتهایی و همچنین حلقه بیرونی منتقل می شود. این مکانیسم سرعت انتقال فشار به مهره های مجاور را کاهش می دهد.

حرکت

دیسک همچنین در حرکات بین اجسام مهره ها و ستون فقرات نقش دارد. این حرکات عبارتند از:

• فشار محوری و عمودی
• خم شدن / صاف شدن
• چرخش محوری
• خم شدن جانبی

مهاجرت هسته ای

یک بارگذاری فشاری متقارن می تواند باعث شود هسته پالپوزوس در جهتی مخالف تراکم حرکت کند. به عنوان مثال، در طول خم شدن ستون فقرات کمری، هسته به سمت عقب میرود. برعکس، در طول خم شدن به عقب (یا صاف شدن)، هسته به سمت جلو می رود.

دیسک به ستون فقرات اجازه می دهد تا بدون از دست دادن قدرت، انعطاف پذیر باشد. همچنین یک اثر ضربه گیر در ستون فقرات ایجاد می کند و از ساییده شدن مهره ها به یکدیگر جلوگیری می کند.

ضخامت disc به طور کلی از ناحیه گردنی به طرف ناحیه کمری افزایش می یابد. ضخامت دیسک سبت به اندازه بدنه مهره ها در ناحیه گردن و کمر بیشترین میزان را دارد. این نشان دهنده افزایش دامنه حرکتی است که در آن مناطق یافت می شود. در ناحیه گردن و کمر، دیسک های بین مهره ای در جلو ضخیم تر هستند. این انحنای ثانویه ستون فقرات را ایجاد می کند که لوردوز گردنی و یا کمری نام دارد.

• disc بین مهره ای مفصل فیبرو غضروفی را تشکیل می دهد که حرکت ستون مهره را امکان پذیر می کند و به عنوان یک رابط برای نگه داشتن مهره ها در کنار هم عمل می کند.
• دیسک ها به عنوان بالشتک های فیبروغضروفی عمل می کنند و به عنوان سیستم جذب ضربه ستون فقرات عمل می کنند. این امر شوک و استرس وارده را در هنگام راه رفتن، دویدن، خم شدن یا پیچیدن را کاهش می دهد.
• دیسک‌های بین مهره‌ای از اصطکاک بین دو مهره متحرک با جلوگیری از ساییدگی اجسام مهره‌ ها با یکدیگر جلوگیری می‌کنند.

آسیب دیسک

نکات بالینی

ناهنجاری های disc بین مهره ای می تواند منجر به علائم کمردرد، گردن درد و سیاتیک شود. دلایل زیادی برای کمردرد و سیاتیک وجود دارد، به عنوان مثال تنگی کانال نخاعی، آرتروز ستون فقرات، و اسپوندیلولیستزیس یا سرخوردگی مهره. اختلالات موثر بر disc ستون فقرات شامل فتق دیسک، بیماری دژنراتیو و عفونت مانند دیسکیت است.

1. برآمدگی دیسک (Bulging) یعنی دور disc از بدنه مهره فراتر می رود.
2. فتق دیسک (herniated discs) هسته را درگیر می کند. فتق آن از این نظر مهم است که ممکن است عصب نخاعی مجاور را تحت فشار قرار دهد. شایع ترین محل فتق دیسک در L5-S1 است که ممکن است به دلیل نازک شدن رباط طولی خلفی به سمت انتهای دمی آن باشد.

سه زیر نوع فتق (herniated discs) وجود دارد:

• •  بیرون زدگی دیسک (Protrusion) : در این حالت عرض پایه بیرون زدگی بیشتر از قطر مواد دیسکی است که فتق می شود.
  • اکستروژن (Extrusion) : هسته آسیب می بیند تا فراتر از مرزهای طبیعی دیسک بیرون می زند. در این حالت، ماده فتق شده، گنبدی قارچ مانند ایجاد می کند که پهن تر از گردنی است که آن را به بدنه هسته متصل می کند. فتق ممکن است نسبت به سطح disc بالا یا پایین تر گسترش یابد.
  • قطعه جدا شده (Sequestration) : ماده فتق شده از بدنه هسته دیسک جدا می شود.

فتق دیسک کمر بسیار شایعتر از فتق دیسک گردن است.