پوکی استخوان

پوکی استخوان یکی از مشکلات درد ساز در سنین پیری است که هنگام کاهش استحکام استخوان اتفاق می افتد. اما چه عواملی بر روی اتفاق افتادن این مشکل دخیل هستند؟ میزان استحکام استخوان به دو عامل اصلی، یعنی تراکم و کیفیت استخوان بستگی دارد. پس افرادی دچار این بیماری می شوند که این دو عامل در استخوان های اندامشان به مشکل بر می‌خورد. البته میزان پوکی استخوان برای هر فردی متفاوت است. این عارضه باعث می شود استخوان تراکم و قدرت همیشگی خود را از دست دهد و خیلی سریع بر اثر فشار یا ضربه کوچک دچار شکستگی ‌شود. پس این شرایط بسیار حساسی است و هر کسی که به این مشکل دچار می شود باید با احتیاط عمل کند.
این بیماری به تدریج پیشرفت می کند و گاهی اوقات بدون هیچ علائمی اتفاق می افتد و تا زمانی که استخوان دچار شکستگی نشود، مشخص نخواهد شد. این مشکل ممکن است در هر قسمت از بدن ایجاد می شود. اما رایج ترین قسمت ها  شامل ستون فقرات، مچ ‌دست، دنده ها و لگن می باشد.

 علت های مختلفی  موجب رخ دادن پوکی استخوان می شود، بد نیست آنها را بدانید

این مشکل  در میان زنانی که وارد دوره یائسگی شده‌اند بیشتر مشاهده می‌شود. زیرا در این مرحله استروژن بدن بسیار کاهش پیدا می‌کند و در پی آن  خانم های عزیز با کمبود مواد معدنی همچون پروتئین، ویتامین دی، کلسیم مواجه می‌شوند. همچنین استعمال دخانیات و سیگار به رخ دادن این بیماری بسیار کمک می‌کند. بنابراین اگر می خواهید با مشکل پوکی استخوان روبرو نشوید، از مصرف سیگار خودداری و در رژیم غذایی خود کمبود مواد معدنی را برطرف کنید.

پوکی استخوان
به طور کلی با افزایش سن بافت استخوانی دچار تخریب می‌شود و کسانی که در دوران پیری قرار دارند بیشتر در معرض خطر این بیماری قرار دارند. همچنین رخ دادن برخی بیماری ها مانند کم کاری غدد جنسی، آرتریت روماتوئید ،بیماری کوشینگ، دیابت و پرکاری تیروئید موجب به وجود آمدن این بیماری می شود و مصرف برخی داروها مانند کورتن، فورزماید، هپارین، فنیتوئین و لووتیروکسین هم در دراز مدت بر روی این بیماری خطر ناک تاثیر گذار است.
خوب است بدانید که  عواملی مانند کمتر تحرکی، اعتیاد به الکل، عوامل وراثتی و کمبود وزن موجب پوکی استخوان در دراز مدت می شود.
حال اگر می خواهید برای جلوگیری از این اتفاق مشکل‌ساز چاره ای بیندیشید، باید علت های نام برده شده را به طور دقیق بررسی کنید.

 خطرسازترین مشکل پوکی استخوان شکستگی است

اصلی ترین خطری که این بیماری شایع به همراه دارد، افزایش احتمال شکستگی است. در واقع استخوان با تغییر شکل دادن خود نسبت به قبل زودتر دچار شکستگی می شود. تحقیقات انجام نشان می‌دهد، نیمی از افراد بالای ۵۰ سال با مشکل پوکی استخوان روبه‌رو هستند و نیمی از  خانم های عزیز در طول عمر خود با شکستگی های حاصل از این بیماری روبرو می شوند. در واقع از میان دو خانمی که بالای ۶۰ سال قرار دارند علت شکستگی استخوانشان به خاطر پوکی استخوان است. البته آمار در میان مردان بسیار کمتر است. معمولا شکستگی های حاصل از این بیماری در قسمت های لگن، مچ دست و ستون فقرات به دلیل زمین خوردن بیشتر اتفاق می افتد.
خوب است بدانید کسانی که به دلیل پوکی استخوان دچار شکستگی لگن می شوند تا قبل از شکستگی به آسانی برای انجام کارهای روزمره اقدام می‌کردند. اما  بعد از شکستگی نیاز به کمک پیدا می‌کنند و باید فردی در کنار آنها حضور داشته باشد. در واقع این دسته از افراد بعد از شکستگی حتی برای راه رفتن ممکن است نیاز به عصای زیر بغل یا واکر داشته باشند.

با علائم پوکی استخوان آشنا شوید

این بیماری شایع ممکن است در ابتدا بدون هیچ علائمی رخ دهد. اما مهم ترین علائم آن احساس درد می باشد.  درد حاصل از پوکی استخوان به خاطر شکستگی است. البته شکستگی های حاصل از این بیماری به صورت ریز و بدون جابجا شدن و بسیار خفیف هستند که بدون وارد شدن هیچ ضربه ای رخ می دهند بنابراین فردی که دچار پوکی استخون است ممکن است حتی با انجام فعالیت های روزانه و بدون وارد شدن نیروی زیادی دچار شکستگی های ریز  شود  تنها علائم شکستگی های ریز حاصل از این بیماری درد است و هیچ علامت دیگری مانند تورم و تغییر شکل دادن استخوان به همراه ندارند.  در چنین مواقعی اکثر افراد فکر می کنم درد ایجاد شده به خاطر سرما خوردگی و کهولت سن است اما علت درد به خاطر پوکی استخوان و شکستگی های ایجاد شده می باشد البته این گونه شکستگی ها بعد از مدتی برطرف می شود و بیمار احساس دردی نخواهد داشت.
اما باید بدانید با بالا رفتن سن درصد پوکی استخوان افزایش پیدا می‌کند و شکستگی ها به صورت مکرر ایجاد می شود که درد حاصل از آن دیگر قابل رفع نخواهد بود. این بیماری در قسمت ستون فقرات موجب تغییر شکل دادن حالت کمر و کاهش ارتفاع بین مهره ها می شود و ظاهر مهره ها به جای استوانه ای بودن به حالت گود تغییر شکل می دهد که در درمان کمر درد بسیار تاثیر گذار است.

 پوکی استخوان با انجام یک رادیوگرافی ساده کاملاً قابل تشخیص است

کسانی که به پوکی استخوان مشکوک هستند، با انجام رادیوگرافی ساده این تشخیص تایید می شود. پزشک با دیدن کم شدن خطوط داخل استخوان و اسفنجی یا نازک شدن استخوان کورتیکال به پوکی استخوان احتمال می دهد. البته بدانید زمانی این بیماری با رادیوگرافی مشخص است که به بالای ۳۰ درصد رسیده باشد. امروزه برای تشخیص دقیق‌تر پوکی استخوان های درصد کم از روش‌های جدید استفاده می‌کنند که شخص در معرض دوزهای پایین از اشعه قرار می گیرد و تنها در ۱۵ دقیقه تشخیص این بیماری انجام می شود.

 چه کسانی مشکوک به پوکی استخوان هستند؟

معمولاً افرادی که در دسته های گفته شده زیر قرار دارند بهتر است برای انجام آزمایش های سنجش تراکم استخوان اقدام کنند:

  • خانم هایی که وارد دوره یائسگی شدند و سنی زیر ۶۵ سال دارند.
  • خانم هایی که بالای سن ۶۵ سال دارند.
  • خانم هایی که در دوره یائسگی قرار دارند و دچار شکستگی‌های مکرر شده اند.

 چه کسانی مشکوک به پوکی استخوان هستند؟

 عوامل تاثیر گذار بر روی پوکی استخوان

تراکم و قدرت استخوان تحت تاثیر عوامل ژنتیکی و محیطی می باشد که باعث کمر درد می شود. اما در بعضی افراد پوکی استخوان بیشتر دیده می شود. معمولاً زنان نسبت به مردان از تراکم کمتری از استخوان برخوردار هستند.  همچنین این بیماری به صورت ارثی هم اتفاق می‌افتد و کسانی که در اطرافیانشان سابقه این بیماری وجود دارد، در خطر این بیماری قرار دارند.

در موارد زیر به عوامل  تاثیرگذار بر روی پوکی استخوان می پردازیم

 مهم ترین عامل تاثیرگذار پوکی استخوان افزایش سن است : آیا می دانستید استخوان از بافت های زنده تشکیل شده است و درون آن سلول های مختلفی وجود دارد که در حال فعالیت هستند. مهمترین سلول های تشکیل دهنده استخوان سلول های استخوان ساز است که وظیفه دارد این کار را به صورت مکرر انجام دهد. سلول های دیگری هم قرار دارند که کار جذب استخوان را انجام می دهند. بنابراین استخوان‌های بدن مدام در حال جایگزین سلول‌های جدید استخوانی هستند. این اتفاق برای کسانی که در سن نوجوانی و جوانی قرار دارند  با سرعت خوبی انجام می شود. اما کم کم با افزایش سن و ورود به دوره ۳۰ سالگی این چرخه با مشکل روبه‌رو می‌شود. یعنی میزان مواد جایگزینی از سلول ای برداشت شده کمتر است که به تدریج با افزایش سن این درصد جایگزینی کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه تراکم استخوان های بدن کم خواهد شد.

 افرادی که دارای سابقه خانوادگی پوکی استخوان می باشند، بیشتر  در معرض خطر این بیماری قرار دارند.
کسانی که دارای سابقه خانوادگی شکستگی و پوکی استخوان هستند، نسبت به افراد معمولی بیشتر در معرض خطر این بیماری قرار دارند. همچنین افرادی که دارای اندام لاغر و پوست خیلی روشنی هستند، نسبت به دیگر افراد احتمال این بیماری برایشان بیشتر است.

 وجود برخی از بیماری ها موجب پوکی استخوان بیشتری می‌شود

بیماری هایی که در موارد زیر نام بردیم، احتمال بروز پوکی استخوان را بیشتر می‌کنند و تهدید بزرگی برای بروز این اتفاق خواهند بود. بنابراین در صورتی که با عوامل گفته شده رو به رو هستید، حتما نسبت به سلامتی خود دقت بیشتری داشته باشید:

  • افرادی که دچار بیماری های گوارشی سوء جذب  مانند بیماری سلیاک، بیماری‌های التهابی روده می باشند.
  • کم کاری غده تیروئید
  • وجود بیماری مزمن مانند بیماری لوپوس
  • نارسایی مزمن کبد
  • روماتیسم مفصلی
  • سطح پایین هورمون تستوسترون در مردان
  • سرطان سینه در زنان
  • سرطان پروستات در مردان
  • بی اشتهایی عصبی  طولانی مدت
  • قطع عادات ماهانه در زنان
  • کم بودن فعالیت های بدنی

عاداتی مانند پشت میز نشستن، ورزش نکردن و کم بودن فعالیت های بدنی یکی دیگر از عوامل مهم ایجاد این بیماری است. در حقیقت احتمال رخ دادن پوکی استخوان برای کسانی که در طول زندگی مجبور هستند،  ساعات طولانی مدتی را پشت میز بنشینند، نسبت به دیگر افراد بسیار زیاد است. همچنین مصرف سیگار و الکل احتمال  ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهد.

 عوامل تاثیر گذار بر روی پوکی استخوان 

 نداشتن تغذیه مناسب

نداشتن تغذیه مناسب هم موجب پوکی استخوان می شود. کسانی که در وعده‌های غذایی خود به اندازه کافی کلسیم و ویتامین دی دریافت نمی‌کنند، احتمال این که با پوکی استخوان مواجه شوند بسیار زیاد است.

 کلام آخر

هر فردی  در هر شرایطی اگر نسبت به عوامل تاثیرگذار پوکی استخوان توجه ویژه نشان دهد، به راحتی می تواند از بروز این اتفاق جلوگیری کند. البته مهمترین اقدامی که برای پیشگیری از پوکی استخوان وجود دارد، مصرف کلسیم و ویتامین دی و داشتن برنامه ورزشی منظم است.

1 نظر

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *