فهرست مطالب
اسکولیوز
علائم و نشانه های اسکولیوز ممکن است شامل انحراف قابل مشاهده در ستون فقرات، عدم تطابق لباس در ناحیه پشت، عدم تقارن لگن یا شانه ها، ناراحتی و درد در ناحیه پشت، خستگی سریع در حین نشستن یا ایستادن طولانی مدت و اختلال در تنفس باشد.
انحراف ستون فقرات می تواند بصورت انحراف به جلو و یا عقب نسبت به راستای عمود ستون فقرات باشد که بصورت قوز مانند قوز پشت (کیفوز) و یا گودی مانند در کمر(لوردوز) ظاهر می شود همچنین می تواند بصورت انحراف جانبی باشد. اسکولیوز حدود 2 درصد از مردم در سراسر جهان را مبتلا می کند.
علائم
- کمردرد
- مشکل در ایستادن
- ضعف عضلات
- پا درد
- بی حسی یا ضعف
- شانه های نا متقارن
- خم شدن مداوم به یک طرف
- طول پا ناهموار
- کاهش قد
- تراز ناهموار لگن
اسکولیوز می تواند هر قسمتی از ستون فقرات را درگیر کند.
- نوجوانان: بیشتر موارد در ناحیه ستون فقرات قفسه سینه رخ می دهد.
- بزرگسالان: در ناحیه کمر یا پایین ستون فقرات شایع تر است. ستون فقرات کمری بیشتر مستعد تغییراتی است که با افزایش سن مشاهده می شود، که علائمی مثل درد را افزایش می دهد.
انواع اسکولیوز
اسکولیوز ایدیوپاتیک
اغلب در نوجوانان در طول رشد بدن ایجاد می شود، اما می تواند در هر سنی نیز رخ دهد. شایع ترین شکل اسکولیوز است که به نام اسکولیوز ایدیوپاتیک نوجوانان (AIS) شناخته می شود، معمولا بین سنین 10 تا 18 سالگی ظاهر می شود.
علائم
بسیاری از افراد مبتلا به اسکولیوز ایدیوپاتیک ممکن است علائمی را تجربه نکنند. با این حال، برخی ممکن است متوجه شانه های ناهموار، قفسه سینه برجسته یا کمردرد شوند، به خصوص اگر خمیدگی مهره ها شدید باشد.
انحراف مادرزادی
ناشی از ناهنجاری ستون فقرات که در طول رشد جنین رخ می دهد. این نوع انحراف می تواند به دلیل مهره هایی در ستون فقرات باشد که به طور کامل شکل نگرفته یا به هم وصل نشده اند.
اسکولیوز مادرزادی با انحنای ستون فقرات ناشی از ناهنجاری های مادرزادی مانند نقص ساختاری در مهره ها مشخص می شود. این وضعیت در بدو تولد وجود دارد و ممکن است در دوران نوزادی یا اوایل کودکی در معاینات معمول یا تصویربرداری ها تشخیص داده شود.
علائم
- شانه های ناهموار
- ترقوه نا متقارن
- کمردرد (بزرگسالان)
اسکولیوز عصبی عضلانی
اسکولیوز عصبی عضلانی نوعی اسکولیوز است که نتیجه شرایط و بیماریهای عصبی عضلانی که بر کنترل و قدرت عضلات تأثیر می گذارد، ایجاد می شود و در صورت عدم درمان می تواند به مرور زمان بدتر شود.
مرتبط با شرایط عصبی عضلانی، مانند فلج مغزی و دیستروفی عضلانی است. ضعف یا عدم تعادل عضلانی می تواند به انحراف ستون مهره شدت دهد.
علت
- فلج مغزی
- دیستروفی عضلانی
- اسپینا بیفیدا
- اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (ALS)
- اختلالات نخاعی
علائم
- انحنای قابل مشاهده در ستون فقرات
- ارتفاع ناهموار شانه یا باسن
- کمردرد بخصوص در سنین بالا
- کاهش تحرک یا مشکل در فعالیت های روزانه
اسکولیوز دژنراتیو
اسکولیوز دژنراتیو شکلی از اسکولیوز است که به دلیل تحلیل رفتن ستون فقرات، اغلب در نتیجه افزایش سن و ساییدگی ستون فقرات ایجاد می شود.
این نوع از اسکولیوز معمولا به دلیل بیماری های دژنراتیو ستون فقرات، مانند آرتریت یا دیسک ایجاد می شود و در بزرگسالان مسن شایع تر است.
علت
- دیسک کمر
- صدمات یا جراحی های قبلی ستون فقرات
- پوکی استخوان
- آرتروز ستون فقرات
- از دست دادن قدرت و انعطاف عضلانی
علائم
- کمردرد
- اسپاسم عضلانی
- تغییر در وضعیت بدن
- بی حسی یا ضعف در پاها
اسکولیوز عملکردی
این نوع به دلیل یک مشکل ساختاری در ستون فقرات نیست، بلکه ممکن است ناشی از شرایطی مانند اسپاسم عضلانی یا ناهماهنگی طول پا باشد که باعث انحراف ستون فقرات می شود.
علت
- عدم تعادل عضلانی
- اختلاف طول ساق پا
- عادت های روزانه
علائم
- ظاهر ناهموار شانه ها و باسن
- کمردرد ناشی از خستگی
- اسپاسم عضلانی
انحراف وضعیتی
اغلب ناشی از وضعیت بدنی نامناسب است، می توان با اصلاح سبک زندگی آن را به طور کامل درمان کرد.
علت
- وضعیت نامناسب بدن
- خستگی عضلانی
- اختلال بینایی مرتبط با مهره های گردنی
- فعالیت های خاص
علائم
- عدم تقارن در ارتفاع شانه ها
- کمردرد یا درد و ناراحتی به دلیل کشیدگی عضلات
- خستگی زیاد پس از ایستادن یا نشستن
علت انحراف ستون فقرات
انحنای ستون فقرات می تواند توسط عوامل مختلفی ایجاد شود و این وضعیت به اشکال مختلف مانند اسکولیوز، کیفوز یا لوردوز ظاهر می شود، در متن زیر چند علت رایج ذکر شده است.
عوامل ارثی
عوامل ژنتیکی می توانند نقش پررنگی در بروز اسکولیوز داشته باشند. این بیماری به صورت خانوادگی منتقل می شود و افرادی که خانواده ای با سابقه اسکولیوز ستون فقرات دارند، از ابتدای زندگی خود باید تحت بررسی قرار بگیرند.
عوامل زمینه ساز
برخی عوامل تحرکی و شرایط زندگی می توانند باعث انحراف ستون فقرات شوند. مثال هایی از این عوامل شامل نگه داشتن وضعیت نادرست بدن، حمل و نقل بار سنگین، فعالیت های ورزشی نادرست و ضعف عضلات پشتی می باشند.
مرتبط با رشد
اسکولیوز معمولا در دوران رشد و تکامل بدن، به خصوص در دوران کودکی و نوجوانی شروع می شود. در این دوره ها عوامل مرتبط با رشد و تکامل مانند تغییرات هورمونی و رشد اندام ها و عضلات می توانند نقشی در ایجاد انواع اسکولیوز ستون فقرات ایفا کنند.
عوامل اضافی
برخی از اختلالات عصبی مانند ضعف عضلات، پارالیز و اختلالات عصبی می توانند به انواع اسکولیوز ستون فقرات منجر شوند، همچنین افزایش وزن می تواند کمر را تحت فشار قرار دهد و باعث انحنای شدید ستون مهره ها شود، تغییرات هورمونی و افزایش وزن می تواند منجر به لوردوز موقت شود.
عدم تعادل عضلانی ضعیف بودن عضلات شکم یا باسن می تواند روی ستون فقرات تاثیر بگذارد، همینطور ژنتیک، سابقه خانوادگی و اختلالات ستون فقرات خطر ابتلا را افزایش می دهد.
عفونت یا تومور های خاص به ندرت می توانند باعث تغییرات ساختاری در ستون فقرات شود.
درمان انواع اسکولیوز
در موارد خفیف اسکولیوز ستون فقرات پزشک توصیه می کند که بیمار را تحت نظر بررسی منظم و دوره ای جهت اندازه گیری درجه انحراف، عکس برداری مرتب، و توصیه های مربوط به نگهداری وضعیت صحیح بدن قرار دهد، انحراف ممکن است متوقف یا به طور کامل بهبود یابد.
فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی
فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی می توانند به تقویت عضلات پشتی و شکمی کمک کنند و درجه انحراف را کمتر کنند. این تمرینات می‌توانند شامل تمرینات استقامتی، تمرینات تقویتی، تمرینات اصلاحی و تمرینات تعادلی باشند. فیزیوتراپی به همراه ماساژ و درمان های دیگر نیز می تواند روند بهبود را سریع تر پیش ببرد.
استفاده از ارتز یا بریس
استفاده ارتز یا بریس ستون فقرات می‌تواند درمانی مناسب باشد و در ایستادن، نشستن صحیح و انجام کار های روزانه کمک کند. انواع مختلفی از ارتز یا بریس ستون فقرات وجود دارند که توسط پزشک متخصص تجویز می شود.
جراحی
در موارد شدید انحراف ستون فقرات که درجه انحراف بسیار بالاست و در حال پیشرفت است، و همچنین در مواردی که عوارض جدی مثل فشار بر ریه ها یا قلب ایجاد می کند، جراحی ممکن است اولویت باشد.
برای جراحی هر یک از انواع اسکولیوز، با استفاده از ایمپلنت ها و در شرایط خاص با انتقال یا پیوند استخوان اصلاح می شود. این روش جراحی برای کاهش درجه انحراف و پیشگیری از پیشرفت بیشتر است.
سخن پایانی
مهم است بدانید که در بسیاری از موارد دقیقا علت انواع اسکولیوز ستون فقرات مشخص نیست و می‌تواند ترکیبی از چندین عامل باشد.
در صورتی که مشکوک به یکی از انواع اسکولیوز ستون فقرات هستید به پزشک متخصص ارتوپدی یا متخصص ستون فقرات مراجعه کنید.
پزشکان می‌توانند با استفاده از سوابق پزشکی، ارزیابی جسمانی و آزمایشات تصویربرداری مانند اسکن ام آر آی، دقیق علت را بررسی کنند و برنامه درمانی مناسب شما را تعیین کنند. در صورت نیاز درمان اسکولیوز ممکن است شامل تمرینات فیزیوتراپی،بستن بریس یا ارتز و در موارد شدید جراحی باشد.
بدون نظر