سندرم دم اسبی یا سودا ایکواینا نوعی بیماری حسی – حرکتی است که سبب بروز اختلال در اندام های تحتانی بدن و مثانه می شود. این بیماری در اثر فشرده شدن مجموعه عصب هایی که در انتهای طناب نخاعی قرار دارند که به دلیل شباهت به دم اسب، ریشه های عصبی دم اسمی نیز نامیده می شوند، ایجاد می شود. ریشه های عصبی دم اسبی در امتداد ریشه های عصبی و در ناحیه کمر قرار دارد که وظیفه ارسال و دریافت پیام را به اندام های تحتانی بر عهده دارند.
عوامل بروز سندرم دم اسبی
علائم سندرم دم اسبی یا به صورت سریع و شدید بروز می کند و یا شروعی آهسته و تدریجی دارد که با گذشت زمان بد تر و خطرناک تر می شود. این بیماری معمولا با بی حسی و ضعف پا، کمردرد و اختلال در عملکرد مثانه و روده بروز می کند.
لازم به ذکر است که فشار بر روی ریشه های عصبی دم اسبی می تواند به تدریج سبب ابتلا به این سندرم شود. همچنین فرسوده شدن تدریجی و پیوسته دیسک کمر و تومور در حال رشد نیز می تواند باعث بروز سندرم دم اسبی شود. سایر علل وقوع سندرم دم اسبی عبارتند از:
- عفونت نخاعی و التهاب
- خون ریزی نخاعی
- ناهنجاری های تولد
- تنگی مجرای نخاعی کمر
- ناهنجاری شریانی ستون فقرات
علائم سندرم دم اسبی
سندرم دم اسبی یا سودا ایکواینا با طیف وسیعی از علائم همراه است که بروز این علائم به شدت میزان فشردگی و کشیدگی ریشه های عصبی وابسته است. از جمله علائم این بیماری می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تغییرات متناوب حس در اندام تحتانی مانند بی‌حسی و ضعف در اندام تحتانی
- اختلال در عملکرد روده و مثانه مانند بی اختیاری یا احتباس
- اختلالات جنسی غیر قابل توضیح
- رفلکس های تاندون ضعیف
- اختلال حسی در مثانه و راست روده
- بی حسی یا کاهش حس در ناحیه زینی
تشخیص سندرم دم اسبی
تشخیص سندرم سودا ایکواینا عموما توسط بهترین متخصص ستون فقرات در تهران برای تشخیص زمان شروع علائم و چگونگی بروز علائم در طول زمان با یک معاینه عصبی و بررسی یک تاریخچه پزشکی دقیق آغاز می شود. برای تشخیص دقیق تر این بیماری در صورتی که بیمار علائمی داشته باشد که نشان دهنده سندرم دم اسبی باشد، برای شناسایی منبع فشار بر روی دم اسبی از تست های تصویر برداری مانند MRI و سی‌تی‌اسکن استفاده می شود. از میلوگرام نیز برای تشخیص این بیماری استفاده می شود که در آن رنگ به ستون فقرات تزریق می شود و با فناوری تصویر برداری برای شناسایی رگ ها ردیابی می شود.
درمان سندرم دم اسبی
اگر بیمار در وضعیت حادی از سندرم دم اسبی قرار داشته باشد، نیاز به جراحی فوری دارد. هدف از جراحی برداشتن فشار از روی عصب های نخاعی برای بازگشت حس به عضلات و تسهیل عملکرد مثانه و روده و همچنین جلوگیری از بروز آسیب های جبران ناپذیر به عصب است. جراحی سندرم دم اسبی بر حسب علت بروز آن با استفاده از روش های جراحی دیسککتومی یا لامینکتومی توسط متخصص کمر درد در تهران انجام می شود. به طور کلی جراحی به روش لامینکتومی و دیسککتومی برای برداشتن فشار از روی ستون فقرات انجام می شود که در آن ها بخشی از ستون فقرات به نام تیغه برداشته می شود تا فشار روی عصب های ستون فقرات کاهش یابد.
-
روش دیسککتومی
از جراحی به روش دیسککتومی برای برداشتن فتق دیسک کمر، تسکین درد ساق پا یا درمان سیاتیک و… استفاده می شود. در این روش جراحی معمولا به صورت سر پایی انجام می شود. دیسککتومی عموما زمانی انجام می شود که دیسک بیرون بزند و ریشه های عصبی را تحت فشار قرار دهد. هدف از انجام جراحی به روش دیسککتومی جلوگیری از عود بیماری تا حد امکان است. دیسککتومی ممکن است در موارد زیر توصیه شود:
- اختلال در راه رفتن یا ایستادن به دلیل ضعف غضلانی
- درد غیر قابل تحمل منتقل شده از باسن به بازو ها، پا ها و قفسه سینه
- فشرده شدن عصب در کانال نخاعی به دلیل بیرون زدگی دیسک
- بهبود نیافتن علائم پس از انجام دارو درمانی و فیزیوتراپی
جراحی دیسککتومی نیز هم مانند دیگر اعمال جراحی می تواند با عوارض احتمالی همراه باشد. از جمله مهم ترین این عوارض عبارتند از:
- مشکلات بیهوشی یا بی حسی
- لخته شدن خون در رگ های عمقی اندام تحتانی
- عفونت محل جراحی
- آسیب به اعصاب
- ادامه یافتن درد بیمار بعد از جراحی
-
روش لامینکتومی
از این روش بیشتر برای از بین بردن تنگی کانال نخاعی در اثر فشار روی نخاع یا عصب استفاده می شود. این فشار می تواند سبب بروز درد و یا بی حسی در پا ها و بازوها شود. به عبارت کلی لامینکتومی برای درمان تنگی کانال نخاعی یا تسکین آن مود استفاده قرار می گیرد. تنگی کانال نخاعی که معمولا در ناحیه ستون فقرات کمری بروز می کند، می تواند سبب ایجاد در های شدید و یا حتی فلج شدگی شود. جراحی به روش لامینکتومی ممکن است در موارد زیر توصیه شوند:
- از دست دادن اختیار در کنترل روده و مثانه
- موثر نبودن درمان های محافظه کارانه و فیزیوتراپی
- احساس بی حسی و ضعف در ماهیچه ها هنگام راه رفتن یا ایستادن
کلام آخر
همان طور که اشاره شد، سندرم دم اسبی هنگامی رخ می‌دهد که رشته اعصابی که از پایین نخاع امتداد می یابد فشرده شود و یا آسیب ببیند. عمده ترین دلیل وقوع این بیماری فتق دیسک کمر است. سندرم دم اسبی سبب ایجاد درد شدید در ناحیه کمر، مشکلات ادراری، از دست دادن حس در ناحیه تناسلی، مثانه و رکتوم می‌شود. اغلب برای از بین بردن فشار روی رشته عصبی دم اسبی به جراحی نیاز است.
بدون نظر